Mijdar Balta, 

Genelleme yapacak olursak, dünyanın hiçbir yerinde %99.9 hiç bir iş grubuna gerekli önem verilmiyor. Biraz acımasız gözükebilir, ki öyledir de ama bütün sistem para kazanmak üzerine kurulmuştur, çalışanlar birer maliyet kaleminden başka birşey değildir. Bu nedenle, danışmanlık firmaları gibi büyük firmalarda adam başı saat ücreti hesabı yaparlar.

Bunu etkileyen bir çok neden vardır. En bilindik ve yazılım alanındaki kişilerinde haklı olarak bolca şikayet ettikleri maliyetlendirme kısmında yapılan manipulasyonlar en üst sıralarda yer almaktadır. Biraz daha açacak olursak; İstenilen işi tam olarak bilmeyen ve büyük ihtimalle uluslararası hiç bir mühendislik kurallarına da uymadan sadece para kazanmak amaçlı sektörde agrasif hareket eden programcı görünümlü "internet kafeciler" var. Ben onlara yazılım mühendisi, uzmanı ve/veya programcı diyemiyorum. Çünkü, bu insanların bilgi birikimini internet kafede oturan bir çocukta bir kaç ayda elde edebilir fakat müşteri açısından hepsi uzaylı yazısı oldugundan ekrana HELLo World yazdırabilen herkes onlara göre dahi. Bu kişiler örneğin; ortalama bir yazılım ekibi ile 7/8 ayda tamamlanabilecek bir e-ticaret projesıne 10.000TL / 4 ay gibi bir teklif verdiklerinde, müşteri sandalyesinde oturan kişi işten anlamadığından otomatik olarak maliyete odaklanıyor. Sonra çok pişman oluyor. Genellikle yatırımları batıyor ve çok ciddi zararlar ediyorlar.

İşin ironik tarafı, bu "internet kafeciler" belirli bir yıl deneyim kazanıp orta ölçekli projelere geçtiklerinde onlarda, onlardan ucuz teklif veren diğer "internet kafecilerden" şikayet ediyorlar. Özellikle Türkiye, ucuz etin yahnisini bir türlü öğrenemedi. Ne ucuz yazılımla ne de ucuz personel ile teknoloji sektöründe kar edemezsiniz.

Diğer taraftan Türkiye ve bir çok ülkede yazılımcılar kendinlerini güncel tutmuyorlar. Çünkü, bunu bir meslek, para kazanma aracı olarak görüyorlar. Sadece minimum işini görebilecek kadar öğreneyim, çalışsın yeter mantığı ile ilerliyorlar. Nasıl ki, kas gücü ile iş yapan kişilerin kaslarını sağlam tutması gerekiyorsa, sizde beyin gücünüzü her zaman yüksek tutmanız gerekiyor.

Google, Microsoft, Boeing, NASA engineering interview'ların da sordukları sorular domain spesifik değildir. Yani onlar "C şarpçı", "Javacı" aramıyorlar ve aramazlarda. Programcı adı üstünde program geliştiren insandır. Program geliştirmek için, programlama dilleri birer araçtan öte değildir. Bu nedenle, mülakatlarda daha çok algoritma ve logic soruları sorarlar. Mesela; istediğiniz dilde Binary Tree algoritmasını yazınız. Siz yazsaydınız nasıl implemente ederdiniz?

Hatta size örnek olması açısından daha bir kaç hafta önce kendine "Senior" diyen Amerika'lı bir arkadasa basit bir soru sordum. Dedim ki "Bana yeni bir data type yaz. Adı BigIntV2 olsun. Bu class N uzunlugunda sayı alabilsin. Yani 10 basamaklı da bir sayı verebilirim, 1500 basamaklı da. Hepsini handle etsin ve sonrasında toplama verdiğim rakamlar arasında toplama yapabileyim.

35dk harcadı ve sonunda yaptı ama kabul edildi mi? Hayır. Neden? Soruyu çözmüştü. Çünkü; kendini tanımıyordu. Senior seviyedeki bir software engineer için bu soru 10dk bile sürmez. Anında kafasından compile edip algoritmayı 1dk içinde tahtaya yazıp, 5dk içinde koda dökebilir ama olsun 10dk hadi.

Bu size acımasız mı geldi? Veya zorlayıcı mı? Haklısınız Türkiye'de bu şekilde interview yapsak heralde girenlerin %90'dan fazlası fail eder ama adamların amacı yazılım muhendisi almak "C şarpcı", "Javacı" almak değil. Bu sene J2EE ile çalıştılar. Bir sonraki yıl Go veya Python ile çalışabilirler veya aynı anda 2/3 projede farklı dillerde çalışabilirler.

Şimdi Türkiye'de yazılımcılarında kalifikasyonu sınırlı olduğundan, özel sektör rahat, rahat ezebiliyor. Biraz işi bilenlerde, normalde alacakları maaşlardan çok daha yukarı çalışıyorlar, çünkü alternatifleri çok sınırlı. Bu aradaki fiyat farkını da özel sektör işte o yeterince kalifiye olmayan programcıları ezerek çıkartmaya çalışıyor.

Şimdi ne yapacağız? Yok mu çözüm. Kim yardım edecek? Size, sizden başkası yardım edemez. İnternetten araştırın belki birileri bu problemleri daha önceden görüp bu konu ile ilgili Türkçe bir eğitim serisi hazırlamıştır. Belki şurada da bir konu indexi vardı şöyle:hakandamar.com/2015/11/03/the-big-bang-...

Belki bu eğitim serisine başlamadan önce bilmeniz gerekenler ile ilgilide birisi bir yazı yazmıştır.Mesela şöyle;hakandamar.com/2015/12/14/neleri-bilmen...

Siz kendinizi geliştirirseniz, sektör gelişir. Sektör gelişirse iş imkanlarınız Türkiye dışına taşar. Türkiye dışına iş imkanlarınız taştığında ülke içinde dumansız endüstrinin maaş ve çalışma şartları iyileştirilir. Etki, tepki meselesi. 1 günde olmaz ama bir gün başlamak gerek buna değil mi? :) Belki o gün bu gündür.

Başarılar.

Türkiye' de bazı firmalarda back-end, front-end developer kavramı kullanılsa da, genele baktığınız zaman tasarımı yapan, html + css koda döken ve siteyi son haline getiren tek kişi oluyor... Ajansaların aradıkları personel için istedikleri özelliklere bakarsak durum gayet net ortaya çıkar... "Adobe Photoshop, Illustrator, Flash, DreamWeaver, Corel Programlarıı bilen, C, Asp, PHP bilen, javascriptten anlayan..... " yani bütün işi yapacak bir eleman arıyorlar... Bu nedenle belirli bir alanda profesyonelleşmek zor oluyor... Siz eğer belirli bir alanda profesyonelleşmek istiyorsanız kendi ekibinizi kurup, en baştan paylaşımı yaparak devam edeceksiniz... Yok piyasadaki ajanslarda çalışayım diyorsanız bütün aşamaları bilmeniz gerek... Son dönemde bütün web siteleri wordpress... Piyasa hazır script satanlarla dolu... Aslında hiç tasarım bilmeden biel hazır script alıp içini doldurup satarak para kazanılabilir.. Ama işi öğrenmek tabiki esastır... Eğer öncelik iş derseniz, kalitenizi, bilginizi ve teknolojinizi sürekli yenilerseniz tabiki iş gelip sizi bulur ve devamında da para gelir. . .