İstihbarat denilince akıllara ilk olarak James Bond filmleri ya da malum diziler geliyor. Bu tür film ve dizilerin istihbarat konusuna ya merak uyandıran bir alan ya da uzak durulması gereken bir alan olarak algı oluşturuyor. Aslına baktığınızda bu aksiyon bir istihbarat faaliyetinin %5′ini oluşturuyor ancak. İstihbaratın bu gizemli yanını bilerek kullanan bazı yazar çizer takımı ise gerçeklikten uzak bire on katılarak yazılan komplo teorileri ile dolu kitaplar ortaya çıkarıyor. Özellikle Türkiye’de akademik bir metin aradığınızda yok denecek kadar az sayıda metin bulabiliyorsunuz.
İstihbarat ABD’de özellikle 1970′ lerden sonra sosyal bilim olarak kabul görmüş ve bu alanla akademik metinlerden lisans üstü eğitimde bölüm açılmasına kadar bir çok çalışma yapılmış. ABD ve Avrupa’ya baktığımızda şuan 150′den fazla bu alanda bölüm bulunmaktadır. Peki Türkiye’de neden bu alanda bir çalışma yok?
Yakın zamanda İstanbul Aydın Üniversitesi “Uluslararası İlişkiler ve İstihbarat İncelemeleri” bölümünü açtı öğrenci almaya başladılar. Bölümün öncüleri akademik kitaplarda yazmaya başladılar. Sorun şu ki neden bu kadar bekledik ve geriden takip ediyoruz?
Aslında başta söylediğimiz konuyla ilgili bir konu: pek piyasa yapmayacak bir bölüm ya da satışı yapılmayacak kitaplar olarak görülmekteydi. İstihbarat alanında ki çeviri kitap sayısı bile o kadar az sayıda ki…
Sherman Kent’e göre İstihbarat: Disiplinlerarası bir çalışmadır yani akademik bir faaliyettir. Araştırma merkezilerimiz ya da üniversite enstitüleri dahi bu alana girmiyor. Sosyal bilimler alanında özellikle siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler ile alakalı merkez ve enstitülerden hatta ve hatta stratejik araştırma merkezilerinde dahi “İstihbarat Çalışmaları” masasının olmaması çok garip bir durum. Neyse ki İstanbul Aydın Üniversitesi böyle bir adım attı da inşallah örnek olur. Burada öğrencilerinde aslında talep etmesi gerektiğini vurgulamadan olmaz ama şunu da duyar gibiyim: İstihbarat master’ı yapıp hepimiz MİT’e girip ajan mı olacağız? Tabi ki hayır, nasıl ki tüm Kamu Yönetimi öğrencileri Kaymakam, Uluslararası İlişkiler öğrencileri Diplomat olmuyorsa İstihbarat alanında master yapan tüm öğrenciler de MİT Ajanı olmayacak. Özel sektörde de çok fazla iş imkanı bulunmaktadır. Aynı zamanda bu bir akademik çalışmadır ve bu alanda yapılan çalışmalar diğer sosyal bilimler alanında ki çalışmalar gibi ülkeye ve bu alanda çalışmak isteyenlere yaralar sağlayacaktır.
Aslında konuyu uzatmak mümkün, çok fazla teorik kavram ve tanımlarla sıkmak istemiyorum fakat son olarak istihbarat ne işe yarar derseniz; ekonomik, siyasi, askeri ve endüstriyel alanlarda istihbarat çalışanlar, oyun kurucu aktörlerin başında gelmektedir. Bunu film ve dizilerde ki gibi sadece bir aksiyon olarak düşünmemeli istihbaratın bir sosyal bilim olarak akademik bir çalışma gerektirdiğini bilmek gerekir.
Kaynak:
academidea.com/bir-sosyal-bilim-olarak-... .