Vücudumuzda yaşantımız boyunca hiç durmadan çalışan bir kasımız vardır.
Yani tek bir kastan oluşan kalbimiz. Kalbimiz nefes ile alınan oksijeni
akciğerlerimizde alan kanıvücudumuzun her noktasına pompalar. Bir dakikalık
sürede ciğerlerin aldığıhava ile kalbin pompaladığıkan aynıhacimde, yaklaşık 6
litredir. Gerilim halinde ciğerlerin alıp verdiği hava, kalbin kan kapasitesini
aşar. Peki nasıl oluyor da bu kan insandan insana farklıoluyor ve hatta
birbirleri ile hiç uyuşmuyor?
İnsanların kan grupları doğmalarından önce genetik olarak saptanmıştır.
Kanımızda yabancı maddeleri, mikropları tespit edip bunlarla savaşan
hücrelerimiz, yani kırmızı kan hücreleri, bir diğer deyişle alyuvarlar vardır. Bu
alyuvarlar sadece 120 gün yaşarlar. Bu nedenle vücudumuzda devamlıalyuvar
üretilir. Ortalama bir yaşam süresi boyunca, insan vücudunda yarım tondan
fazla alyuvar üretilir. Bu alyuvarların yüzeylerinde 'antigen' denilen proteinler
ve lipidler vardır. İşte bu antigenlerin varlığıveya yokluğu kan gruplarınıtayin
eder.
Aslında bilinen 300 kan grubu vardır ama AB 0 adı verilen en yaygın gruplama
sistemi, ebeveynlerden miras alınan A ve B adı verilen iki antigenin varlığı veya
yokluğu üzerine kurulmuştur. Bu sistemi ilk olarak 1902 yılında Avusturya
kökenli ABD'li bilimci Kari Landsteiner ortaya çıkarmıştır.
Bu gruplamada kanlar A, B, AB ve 0 (sıfır) olmak üzere dörde ayrılırlar. İnsanın
dışındaki hayvanların da farklıkan gruplarıvardır. Örneğin, domuzlarda 16,
ineklerde 12, köpeklerde 7, kedilerde ise 2 farklıkan gurubu tespit edilmiştir.
Bu gruplamada bazılarıbirbirleri ile uyumlu olabilir ve diğer gruptan kan
alabilir veya verebilir. Uyumsuz gruplarda ise karşıtarafın savunmacı
antigenleri gelenleri dost bilmeyip savaşaçarak kanda pıhtılaşmaya, böbrek
rahatsızlıklarına hatta ölüme sebep olabilirler. Şimdi kim kimden kan alabilir,
kim kime kan verebilir ona bakalım.
Kan grubu => Kanın alınabileceği grup => Kanın verilebileceği grup
A => A, 0 => A, AB
B => B, 0 => B, AB
AB => A, B, AB, 0 => AB
0 => 0 => A, B, AB, 0
Görüldüğü gibi AB grubu herkesten kan alabilmekte, 0 grubu ise herkese kan
verebilmektedir. Savaşgibi kan ihtiyacının yoğun, test zamanının az olduğu
zamanlarda, kan bankasında mümkün olduğu kadar çok sıfır grubu kan
depolanır.