Psikolog

Hepimizin bildiği gibi yakın bir geçmişten günümüze teknoloji ciddi bir ilerleme katekmekte ve bu da ister istemez insan hayatına etki etmektedir . Teknolojik gelişimler insan oğlunun hayatını kolaylaştırdığı gibi bir çok insani ve sosyal duyglarını da manipüle etmektedir ve gittikçe aslında robotlaşan zihinler , üretmeyen askine tüketen zihinler haline geliyoruz . Yakın geçmiş diyorum çünkü bundan 10 yıl öncesini düşünün , 2008 -2009 yılları, evet yine teknoli ve hayat iç içeydi ama sadece belirli alanlarda kolaylıklar sağlayan daha çok fiziki anlamda işimize yarayacak ürünler ortaya koymaktaydı , şimdi ise insanı bir nevi insan ve sosyal varlık yapan iletişim becerisi üzerinden bir ilerleme katetmekte. Bu güzel bir şey mi ? Güzel ve doğru kulanılırsa oldukça yararlı olabilir. Ama ne yazık ki özelikle bizim insanımız dünyaya oranla teknolojiyi doğru kulanmada oldukça geri bir durumda ve gün geçtikçe dahada derinleşen bir bataklığa doğru ilerliyoruz. İnsanın sosyal bir varlık olarak nitelendirilmesi aslında insanların varoluşlarından itibaren, birlikte yaşam alanlarını oluşturdukları zamana ve günümüze kadar gelen birlikte yaşam duygusunu ifade etmektedir. 21. Yy da ise insanımız eski sosyal becerilerini sanal aleme taşıma telaşına girmiş oldu ve gün geçtikçe aslında hepimiz daha yalnız daha karamsar ve gerçeklikten soyutlanmış hayatlarla var olma mücadelesi verir olduk. Artık insanlar kendilerine ait olmayan hayatlar , imajlar, roller, duygular, beceriler ve en önemlisi kişilikler oluşturmaya ve yaşatmaya başladı sonuçları öyle bir can alıcı noktaya ulaştı ki yarattığımız bu sanal yalana bizde inanır olduk , kendi yaratığımız gerçek olmayan olgulara bağlandık ve kara bir ağ gibi bütün benliğimizi sarmaya başladı . Peki teknoloji yi yanlış kullanmak ve organlaştırmak bizim sadece sosyal hayatımızı mı etkiledi ? Hayır aynı zamanda ruh sağlığımızı da ele geçirdi bu da başka bir boyutu tabi . Ruh sağlığı demek ; insanın ruhsal ve sinirsel yönden sağlıklı olası durumudur , tabi bu kabaca sığ bir tanım ruh sağlığı oldukça geniş boyutlarda düşüne bilirsiniz. Ruh sağlığımızı nasıl bile bile tehlikeye attık peki ? Bunun en büyük nedeni var olamayan benlikler yaratmakla başladık . Örneğin ; Ali , oldukça temiz ve olması gereken bir hayat yaşamakta her gün yapması gereken monoton görevlerden başka arkadaşlarıyla etkinlikler ve planlar yapan birisi ve her gece yastığına başını koyduğunda o muazzam mutluluğun verdiği enerjiyle bambaşka hayaller ve güzel düşünceler yaşamakta . Ve bir gün sanal alem denilen gerçek olmayan bir dünyayla tanıştı , aslında o an yine kendisi olabilirdi ve yine sağlıklı iletişim kurabilirdi hatta bu onun için bir fırsat bile olabilirdi ama ali tüm bunların yerine yakın ve uzak çevresinin yaptığı ve aslında var olmayan ; etkinlikleri , paylaştığı fotoğrafları, söylediği sözleri , aldığı eğitimi , ilişki durumunu vs sanal alemde görünce içsel bir güdülenmeyle ciddi anlamda etkilenmeye ve model almaya başladı . Öyle bir duruma geldiki ali her gün farklı bir kimliğe bürünme gereği duydu ve ali belli bir süre sonra gerçek hayattan kopmaya sanal alemdeki ali olmaya başladı . Ali tüm bunları yaşarken bir gün gerçek hayattaki bir çok sorumluluğu yerine getiremediğini fark eder ve içsel bir çöküntüyle birlikte zaten varolan kaygıyla depresif bir duruma düştü . Her akşam uyuduğunda yarın ; bunları yapacam , bunu böyle yapacam ben ne yapmışım böyle, şunu sil , şunu ekle , bunu sil derken ali aslında kendi kendine yaptığı bir dünyayı yıkmaya başlar ve her bir yıkımda kendisi daha da derin içsel birer travma almakta . Ve artık ali her gece başını yastığa koyduğunda yarının nasıl olacağını ömrünün nasıl geçip gittiğini nasıl bir gelecek kuracağının kabusunu yaşamaktadır . Belli bir zaman sonra artık alinin bir tarafı yarattığı dünyayı yıkmaya ve gerçek hayatla buluşmaya çalışırken diğer , çoğunlukta , olan tarafı ise bahaneler üretip , bir şekilde mantığa bürüme yollarını deneyip aliyi tekrar edindiği olumsuz alışkanlıklarına geri döndürmeye çalışır . Her iki durum arasında mücadele veren ali artık haberi bile olmadan bir çok ruhsal sıkıntılar içine girmiştir . Bu örnekte sadece hayatımızı sanal aleme nasıl kaptırdığımızın sadece minik bir tarafını vermek istedim bu buz dağının sadece görünen kısmı . Bu örneği sizde kendinize uyarlayın ve kendinizi bir ali olarak düşünüp neleri nerde nasıl yaptığınızı kendiniz göreblirsiniz ve eminim ki bir çoğumuz bunların yanında daha nice olumsuz yanları ve değerli kayıpları sayacaktır . Tüm gerçeklerinizle yüzleştikten sonra neleri nerde yanlış yaptığınızı lütfen not alın ve sosyal medyadaki sanal aleminizi gözden geçirin. Her gün tanımadığınız ve gülüp geçtiğiniz uygunsuz yorumlarda ve ön yargılarda bulunduğunuz insanlarla empati kurun sevgi bağınızı güçlendirin var olduğunuz gibi görünün var olmayan gerçeklikler yaratıp hayatınıza hayali benlikler kazandırmayın ve en önemlisi nasıl daha yararlı ve amaca yönelik bir kulanım sağlayacağınızı araştırın . İnsan değerlerin sadece bütün evrenle var olacağını sakın unutmayın , kendinize ne kadar saygı duyulmasını istiyorsanız bütün insanlık içinde isteyin ve bütün doğa içinde tabi , uyanıp bambaşka ufuklara yelken açın . Bu hayatı yapay mutluluklarla geçirmeyin acısıyla tatlısıyla gerçekleriyle yaşayın o zaman daha rahat bir uyku ve daha dinamik bir uyanıklık hali yaşarsınız. Ve sakın hayal etmekten de korkmayın hayal edinki gelecek için bir şeyler üretesiniz ve insani değerleinizin farkına varasınız . ‘Sen varsan ben varım sen yoksan benim anlamım yok ‘düşüncesiyle yaklaşın tüm canlılara .

“Çocukluğumuza mı ineceksin? ” cümlesi halk arasında da çok sıradanlaşan, bir psikolog ile konuşurken akla gelen ilk cümlelerden biri oluyor. Peki bu cümle nereden geliyor?

Psikoloji açısından çocukluk çağlarının önemi oldukça fazladır. Çocukluk yaşantılarımız, ebeveynlerimizle olan ilişkiler, yaşanılan travmalar yetişkinlik hayatımızı etkilemekte ve karşılaştığımız birçok şeyin cevabını vermektedir. Bunlardan bir tanesi de eş seçimi…

Çevrenizde fiziksel ya da karakteristik özellikleri annesine/babasına benzeyen eşleri seçen insanların oluşu mutlaka dikkatinizi çekmiştir. Çekmediyse dahi kendi içinize yönelip seçeceğiniz eşten beklentilerinize baktığınızda bir kadının babasına benzeyen bir erkeği, bir erkeğin ise annesine benzeyen bir kadını aradığını farkedebilirsiniz, her ne kadar bilinçli durumda bunu reddetse de… Bu kimi zaman farkındalığımız dahilinde olurken kimi zaman hiç farketmeden bu tercihi yapmış olarak buluruz kendimizi. “İlk aşkım babam! ” ya da “İlk aşkım annem! ” cümlesi çok tanıdık değil mi?

Bunun sebebi nedir?

Cevabını yine “çocukluğumuza inerek” bulabiliriz.

Erken çocukluk dönemlerinden biri olan “ödipal dönem” diye adlandırılan 3-5 yaş aralığında çocuklar içine doğdukları ilk sistem olan ailede kendi cinsiyetlerini öğrenmeye başlarlar. (İlk mastürbasyona bu yaş aralığında rastlayabiliriz örneğin.) Kendi cinsiyetini öğrenmeye ve algılamaya başlayan çocuk kuvvetli bir bağ hissettiği ebeveynlerinden karşı cinsten olan ebeveyne dair “ilk aşkım” dediğiniz duyguyu beslemeye başlar. Bu sandığınız gibi bir aşktan ziyade kendi cinsiyetini öğrenmeye başlayan çocuğun karşı cinse olan ilgisinin başlaması ve en yakınında, en çok tanık olduğu ve en çok bağlı olduğu kişiye karşı beslediği içsel duygulardan başka bir şey değildir. Kız çocuğunun tanıdığı ilk erkek baba iken erkek çocuğun tanıdığı ilk kadın annedir. Bu süreçte karşı cinsten olan ebeveyne duyulan hayranlık yetişkinlik hayatına da yansımaktadır. Bunun kalıntıları “anneye benzeyen bir kadın” ya da “babaya benzeyen bir erkek” arayışında karşımıza çıkmaktadır. Hiçbir zaman sahip olamadığımız “anne-baba” imgesini yetişkinlikte aramaya başlar ve ona en yakın bulduğumuz kişiyi “doğru insan” olarak nitelendirmeye başlarız.

Bu ilişki ne zaman sağlıksız hale gelir?

Anne-baba arayışı bir noktaya kadar sağlıklı kabul edilebilmektedir ta ki karşımızdaki kişinin “eşimiz” olduğunu “anne/babamızın” farklı kişiler olduğunu ayırt edemeyecek duruma gelene kadar… Buradaki ayrışmayı yapamama sorunun başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Eşinden anne/babası gibi davranmasını bekleyen kişiler bir süre sonra eşiyle değil, anne/babasıyla bir ilişki içerisinde gibi davranmaya başlamakta ve bu sorunları beraberinde getirmektedir. O sizin eşiniz ve aranızdaki ilişki ebeveynlerinizinkinden çok farklı. Size anne/babanız gibi davranmasını beklemek, ondan anne/baba sevgisi, şevkati aramak sizi “eşinizi sevmekten” alıkoyarak “anne/babanızı” seviyor hissine yöneltir. Sorunlu denebilecek bir ebeveyn ilişkinizin varlığı, onlardan sevgi alamayışınız, yeterli güveni hissedemeyişiniz bir süre sonra eşinizle de aranızda aynı sorunların başlamasına sebebiyet verecektir. Babadan bulamadığı sevgiyi baba imgesine bürünmüş başka bir erkekte arayan kadın bir süre sonra “Beni sevdiğini hissetmiyorum. ” şikayetinde bulunmaya başlayabilir. Çünkü onu sevmesini beklediği kişi sevgilisi değil, babasıdır. Babasına benzeyen birini seçmiş olması aynı sevgi yoksunluğunu eşinde de hissetmesine neden olacaktır. Aynı şekilde babasının desteğini hissedemeyen, güven duygusuyla büyümemiş bir kadın bir süre sonra “Erkeklerin hiçbirine güvenilmez. ” Sözleriyle karşınıza çıkabilir. Çünkü güvenilecek bir eş ararken babasını bulmuş, onunla ilişki yaşamış ve bunun doğal sonucu olarak güvensizlik duygusunu en derin şekilde yeniden yaşamıştır. Bu durumda erkeklerin tümü güvenilmez değildir, güvenilmeyen bir baba imgesine sahip kadın bilinçsizce babası gibi bir eş aradığında ona benzer kişilerle karşılaşmakta, onlarla ilişki yaşamakta ve bunun sonucunda hayal kırıklığına uğramaktadır. Bu noktada neden her seferinde aynı sorunlarla karşılaşıyorum sorusunu kendimizde aramamız gerekmektedir.

Şimdi içimize sorma vakti, siz eşinize mi yoksa anne/babanıza mı aşıksınız?

Psikolog Gizem Anlama