Amprizm nedir? Neyi ele alır?

Ocak 2012

Ampirizmi (deneyciliği) savunanlar, bilginin sadece deney yoluyla edinilebileceğini savunurlar. Hiç bir bilgi doğuştan değildir onlar için. Yani bilgilerimiz yaşadığımız tecrübelerin bir eseridir. John Locke bir deneycidir. Locke, yeni doğan bir insanın zihnini boş bir levhaya benzetir (Tabula Rasa). Bu boş levha bireyin içinde bulunduğu deneylerle, kazandığı tecrübelerle, gözlemlerle ve duyuların kullanımıyla dolmaya başlar. Ona göre insan zihninde doğuştan gelen hiçbir bilgi yoktur.

Paylaş

Mayıs 2013

Devrim Güren

Psikiyatr 52631 puan

Bilginin tek kaynağının deney olduğunu ileri süren öğretidir. Bu öğreti bilginin sadece duyumlardan geldiğini ve deney dışında hiçbir yoldan bilgi edinilemeyeceğini savunur. Bilginin duyumlara dayandığı savı, ustan ve doğuştan bilgi olmadığı anlamını içerir. Ampirizm, duyumdan ayrı bilgi prensipleri olarak aksiyomların, akli prensiplerin, doğuştan fikirlerin ve kategorilerin varlığını inkar eder. Dolayısıyla bütün bilgimizin dayandığı esasların duyulabilir tecrübenin eseri ve mahsulü olduğunu ileri sürer. Önsel (a priori) olan hiçbir şeyi kabul etmez.

Ampirizm, insanın doğuştan bir takım bilgi esasları olduğunu iddia eden idealizm ve rasyonalizmin karşısındadır. Ampirizme göre akıl, mantıki bir role sahiptir, yani olaylardan değil, müşahedelerden elde edilen önermeleri, tutarlı bir sistem halinde tanzim etmek rolüne sahiptir.

Ampirizm, şu önemli yanılgıları taşır: diyalektikten yoksun olduğu için tek yanlıdır, bilgi sürecinde deneyin rolünü metafizik bir tutumla saltıklaştırır. İkinci olarak ve bundan ötürü bilgi sürecinde düşüncenin rolünü küçümser. Üçüncü olarak ve bundan ötürü bilgi sürecinde düşüncenin göreli bağımsızlığını yadsır. Dördüncü olarak ve bunlardan ötürü de öznel öğrenme sürecini etkin bir süreç olarak değil, edilgen bir süreç olarak görür.

Felsefe