Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, uyuşmazlıklar hakkında karar verirken nelere dikkat eder?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, karar verirken Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden hareket eder. Ancak İHAM, karar verirken davalı ülkenin normlarıyla veya başka hukuk normları ile bağlı değildir. Her somut olay açısından farklı değerlendirme yapıp, oy çokluğuna göre karar verir. Yani İHAM, olması gereken hukuka yaklaşan bir tarzı benimsemiştir. Vermiş olduğu kararlar bağlayıcı içtihatlar oluşturur ve sonraki kararlarında da bunları gözetirler. Yerel mahkemeler ve yasalar da bunlara uygun düzenlemeler içermeye başlamışlardır. İHAM'ın uyuşmazlıklara karar verirken dikkat ettiği en önemli nokta ise usuli şartlardır. Buna göre başvurucu, kendi ülkesindeki iç hukuk yollarını tükettikten sonra 6 ay içerisinde İHAM'a başvurabilir (Tam da bu sebeple ülkemizde Anayasa mahkemesine bireysel başvuru yolu açılarak AİHM'de dosya sayımızın artmasının önüne geçilmeye çalışılmaktadır). Aksi takdirde başvurusu, esasa girilmeden reddedilecektir.

Son zamanlarda bazı kararlarını inceleme gereği ile göz gezdirmiş olarak örnek üzerinden açıklamak istedim. Aşağıdaki bağlantıda web 2.0 uygulamaları da incelemeye alınmış olması bakımından önemli gördüğüm bir kararın çevirisini bulabilirsiniz:
ozgureralp.wordpress.com/2013/04/28/avru...

Bu çeviride "sözleşme" sözcüğünü aratarak AİHS'in yanında ne gibi başka kaynaklara da dayanıldığını görebilirsiniz. Bunlar arasında çeşitli uluslararası anlaşmalar yer alabildiği gibi BM ve AB gibi kurumların çeşitli komite karaları da bulunmaktadır.