Demokrasinin temel özellikleri;
- Hâkimiyetin asıl sahibi halktır.
- Kişi hak ve özgürlüklerine yer verilir.
- Herkes tek ve eşit oy hakkına sahiptir.
- Toplum içinde yaşayan insanlar eşit haklara sahiptir.
- Yönetenler halk tarafından belli aralıklarla yapılan
seçimler sonucunda göreve gelir.
- Azınlıkta kalanların haklarına saygılı bir çoğunluk
yönetimi sağlanır
Demokrasinin Temel Nitelikleri
- Yönetime Katılma: Demokrasinin en vazgeçilmez fonksiyonu halkın yönetime
katılmasıdır. Nitekim kimi yazarlar demokrasiyi "katılım" olarak
tarif etmekte, kimi yazarlar ise katılımı "demokrasi için zorunlu
“bulmakta fakat yeterli görmemektedirler. Buradan da anlaşılacağı gibi katılım
kavramı, demokrasinin özünü ifade etmesi bakımından çok önemlidir. Ancak diğer
ilkelerden bağımsız olarak alınırsa bu özelliğini kaybedebilir.
- Hürriyet: İnsanların tercihlerini hür olarak kullanamadıkları bir
durum, gerçekte onların hiç bir tercih yapmamaları ile eş anlamlıdır. Yani
hürriyet yoksa demokrasi yoktur. Hür olmayan katılım, demokratik değildir.
- Çoğunluk İktidarı ve Azınlık Hakları: Demokrasi; monarşi, oligarşi ve aristokrasinin aksine
çoğunluk iktidarını savunur İster temsili, ister doğrudan yönetim olsun,
çoğunluk eğiliminin iktidar olduğu, ama azınlıkların da siyasi temsile hak
sahibi bulundukları sistemdir.
- Çoğulculuk: Demokrasi hür bir ortamda farklı fikirlerin bir arada
bulunmasını ve serbestçe kendilerini ifade etmelerini gerektirir. Burada
sistemin farklılıklara müsamahası veya müsaadesi değildir. Söz konusu olan,
sistemin kendisi için çoğulculuk gerekmektedir, çünkü sistem buna
dayanmaktadır.
- Hukuk Devleti: Gerçek anlamda yalnız demokrasilerde idare bütün eylem ve
işlemlerinde kanuna dayanmak zorundadır ve idare edilenler yanında idare
edenler de kanunlara uymaya mecburdur. Demokraside idare edenler, idare
edilenlere karşı anayasa çerçevesinde sorumludur. Keyfi idare asla söz konusu
olamaz Kaynağını kanundan almayan hiç bir yetki kullanılamaz. Hukuk devletinde
idare etme yetkisi kanuna dayandığı gibi, kanunlar anayasa ve evrensel hukuk
prensiplerine aykırı olamaz ve kanuna aykırı bir muamele de yapılamaz.