Dokunmatik ekran üretmek için en çok kullanılan 3 teknoloji
vardır:
1. Dirençsel (Resistive)
2. Sığasal
(Capacitive)
3. Yüzey dalgalı (Surface acoustic wave)
1. Dirençsel sistem, normal bir cam panelin üzerine iletken
ve dirençli iki ayrı metalik katmanın aralarında bir miktar boşluk olacak
şekilde
(iki ekranın arasında ortasında boşluklar olan bir petek olduğunu
düşünün) yerleştirilip üzerlerine de çizilmeye karşı dayanıklı bir katman
konulması ile elde edilir. Ekran etkin olduğu sürece bu iletken ve dirençli
katmanlara elektrik verilir ve kullanıcı ekrana dokunduğunda aralarında boşluk
olan iki katmanın buluşup aralarında elektrik iletimi olması sağlanır. Elektrik
alanında oluşan değişikliklikler kaydedilir ve üzerlerinde işlem yapılarak
dokunuşun hangi koordinatlarda gerçekleştiği
(gayet hassas ve kesin bir
şekilde) tesbit edilir.
Dirençsel dokunmatik ekranlar bir çok katmandan oluşmaları nedeniyle
yaklaşık %75 - %80 arasında şeffaflık gösterirler (bunu ekranın parlaklığının
seviyesi
olarak düşünün). Katmanların kalınlıklarını azaltacak teknolojiler
geliştikçe gösterdikleri şeffaflıklar %90 ve üzerine çıkabilmiştir.
Ekranın dokunuşu algılaması için basınç uygulayacak herhangi bir nesne (parmağınız, kalem veya pena gibi)
kullanmanız gerekmektedir.
Bu tip ekranlarda yalnızca dokunmakla kalmaz; hassas seçimler yapabilir,
resim çizebilir ve elinizle yazı yazabilirsiniz
Ekranda seçim yapmak için basınç uygulamak gerektiğinden, parmağınızı
ekranda artistik hareketlerle süzülecek şekilde (ekrana bir yandan hafifçe
bastırmazsanız) kullanamazsınız, ancak bunun karşılığında yanlış tuşlara
basma ihtimaliniz düşüktür. 2. Sığasal sistemde ekranın üstündeki cam panelin üstünde elektrik
yükü taşıyan bir katman vardır. Kullanıcı katmana dokunduğunda, bu elektrik
yükünün bir kısmı kullanıcıya geçer ve katmanın elektrik yükü azalır. Ekranın
dört köşesinden katmanın üzerindeki elektrik yükünü kontrol eden bir alt sistem
bu yük azalımını tesbit eder ve azalımın gerçekleştiği noktayı dört köşeden
aldığı verilerle karşılaştırıp dokunuşun hangi koordinatlarda gerçekleştiğini
(ortalama bir hassaslık ve kesinlik düzeyi ile) bulur.
Sığasal dokunmatik ekranlarda katman sayısı daha
az ve dolayısı ile ekranın üzerindeki kalınlık az olduğundan şeffaflık oranı %90
civarındadır.
Ekranın dokunuşu algılaması için ekrandaki akımı alabilecek bir nesne
(genelde yalnızca parmağınız uygundur) kullanmanız gerekmektedir.
Bu tip ekranlar hassas seçimler yapmaya, resim çizmeye veya elinizle yazı
yazmaya müsait değildir. Yalnızca parmağınızla dokunabilirsiniz.
Bu tip ekranlar (şu an kullanılan teknolojiler altında) ekranda
birden çok noktaya dokunuşu algılayabilmeye müsait tek ekran tipidir.
Ekranda seçim yapmak için basınç uygulamak gerekmediğinden, parmağınızı
ekranda artistik hareketlerle süzülecek şekilde kullanabilirsiniz, ancak yine
basınç uygulamak gerekmediğinden yanlış tuşlara basma ihtimaliniz artar.
3. Yüzey dalgalı sistemlerde ekranın bir ucundan
diğer bir ucuna elektromekanik dalgalar (bunlar genelde kızılötesi veya
ultrasonik ışınlardır) gönderen bir verici ve bu dalgaları alan bir alıcı
vardır. Yüzey dalgalı ekranların çalışma prensipleri, üretilen elektromekanik
dalganın vericiden alıcıya ulaşmasının (dokunuş ile) engellendiği
noktanın (gayet hassas ve kesin bir şekilde) tesbit edilmesine dayanır.
(90'lardaki Türkiye'deki eski dokunmatik bankamatikleri hatırlıyor musunuz?
Onlarda dokunuşunuzun sadece belirli bölgelerde olduğu takdirde algılandığını
anımsıyorsanız bu ekran tipinin ilk örneklerine yabancı değilsiniz demektir)
Ekranın üzerinde herhangi bir katman olmadığı için şeffaflık oranı %100'dür.
Bu, yüzey dalgalı sistemlerin detaylı grafik gösterimleri için ideal olmasına
yol açar.
Ekranın dokunuşu algılaması için ekran üzerindeki dalga iletimini kesecek
bir nesne gerektiğinden, (dalga iletimini kesecek yeterli dirence (örneğin
kızılötesi ışın kullanılıyorsa, kalınlığa ve opaklığa) sahip olduğu sürece)
hemen hemen herşey ile kullanabilirsiniz; hatta aslında ekrana dokunmak zorunda
bile değilsiniz.
Bu tip ekranlarda yalnızca dokunmakla kalmaz hassas seçimler yapabilir,
resim çizebilir ve elinizle yazı yazabilirsiniz; ancak bunun için ekranın
bunlara uygun tasarlanmış olması şarttır (yukarıda bahsettiğim dalga
iletimini kesecek yeterli direnci biraz da verici ve alıcıların hassasiyeti
belirler)
Ekranda seçim yapmak için basınç uygulamak gerekmediğinden, parmağınızı
ekranda artistik hareketlerle süzülecek şekilde kullanabilirsiniz, ancak yine
basınç uygulamak gerekmediğinden yanlış tuşlara basma ihtimaliniz artar.
Yukarıdaki bilgilerin özetini verecek olursam... Henüz yüzey dalgalı
ekrana sahip cep telefonları olmadığı için bunları baştan eliyorum. Amacınız
cihazınızı yalnızca parmağınız ile kullanmak ise size sığasal
(capacitive) ekranlı bir cihaz uyacaktır. Ancak yalnızca parmağınızı
kullanmak istemiyorsanız size dirençsel (resistive) ekranlı bir cihaz
uyacaktır.