VERGİYİ DOĞURAN OLAY VE MÜKELLEFİ
Şans oyunları vergisinde vergiyi doğuran olay düzenlenen şans oyununa, spor müsabakasına veya at yarışına katılmaktır. Şans oyununun veya at yarışının ilgili kuponunun doldurulması ve ilgili yere yatırılması ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olur. Kuponun doldurulması fakat yatırılmaması başka bir deyişle şans oyununa veya at yarışına iştirak edilmemesi durumunda vergiyi doğuran olayın gerçekleşmeyeceği tabidir .(3) Kazanılan ikramiyelerle bu vergilerin bir ilişkisi olmadığını da unutmamak gerekir. Zira daha önce de belirtildiği üzere ikramiye kazanılması durumunda devreye Veraset ve İntikal Vergisi girecektir.
Şans oyunları vergisinin mükellefi, kendisine şans oyunları tertip etme hak ve yetkisi verilmiş kurumlardır. Bu hak ve yetkinin devri halinde ise mükellef, devralan kurum, kuruluş veya özel hukuk tüzel kişileridir.
Ülkemizde, karşılığı nakit olmak üzere şans oyunları tertip etme yetkisi çeşitli kanunlarla üç ayrı kurum ve kuruluşa verilmiş bulunmaktadır. Bunlar; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüdür.
İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı at yarışları yapma ve bu yarışlar üzerinde memleketin neresinde olursa olsun müşterek bahisler tertip etme hak ve yetkisini Türkiye Jokey Kulübüne, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ise futbol müsabakalarında müşterek bahisler tertibi ve yürütülmesi hak ve yetkisini Spor Toto Teşkilat Müdürlüğüne devretmişlerdir.
VERGİNİN MATRAHI VE ORANLARI
Şans oyunları vergisinde temel alınan parasal miktar yani matrah, yarışa iştirak bedeli olan bilet bedelidir.Diğer deyişle oyuna iştirak için ödenen katılım payı verginin matrahını oluşturmaktadır. Bu miktarın belirli bir oranı şans oyunları vergisi olarak ödenir.
Verginin oranı; spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde % 5, at yarışlarında % 7 ve diğer şans oyunlarında % 10 olarak düzenlenmiştir. Bakanlar Kurulu bu oranları bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye ya da tekrar kanunî seviyesine getirmeye yetkili kılınmıştır.
VERGİLENDİRME DÖNEMİ
Vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının birer aylık dönemleridir. Ancak Bakanlık, vergilendirme dönemlerini değiştirmeye, yeni vergilendirme dönemleri belirlemeye yetkilidir.
Şans oyunları vergisi, ilgili vergilendirme dönemlerini izleyen ayın 20. günü mesai bitimine kadar (daha önce 15 idi), mükellefler tarafından bir beyanname ile bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilecek ve hesaplanan vergi aynı süre içerisinde ödenecektir.
Şans oyunları vergisinin yapısı kısaca bu şekilde olmakla beraber ifade edilmesi gereken bir diğer önemli noktası daha bulunmaktadır. Şans oyunları vergisi gelir veya kurumlar vergisi uygulanmasında gider olarak kaydedilemez ve hiçbir vergiden mahsup edilemez.